Yann Tiersen & Shannon Wright - Yann Tiersen & Shannon Wright ****
Voor de
meeste mensen zal het waarschijnlijk steeds weer een zware opgave zijn om
eind oktober de klok een volle ronde terug te draaien. Het eenmalige uurtje
extra slaap van zaterdag op zondag weegt voor de meesten
blijkbaar niet op tegen die herfst- en winteravonden waarbij de donkere avond
véél te vroeg zijn intrede doet en een kille onbehaaglijkheid zich van huis en
straten meester maakt.
Maar herfst en winter zijn wel bij uitstek dé perioden van het jaar waarin
muziek die er echt toe doet, het best gedijt. Zomers klinkende platen slagen
erin om een streepje warmte in de huiskamer te injecteren, en voor wie zich ten
volle wil laten opslorpen in de winterse duisternis, komen er elk jaar tussen
oktober en januari wel een tiental albums uit die voorbestemd lijken om de
soundtrack te vormen bij “het vallen van de bladeren”. De eerste herfstflarden
werden mij reeds tijdens de zomermaanden in de aderen gepompt door Shannon
Wright, een door persoonlijke demonen gekwelde verhalenvertelster die zichzelf
met behulp van een “vuile” gitaar met haar laatste plaat Over The Sun tot één
van mijn persoonlijke favorieten kroonde. We zijn nauwelijks een paar maanden
verder en daar is de Steve Albini-protégée al terug met nieuw werk, en dan nog
wel in het uitgelezen gezelschap van Yann Tiersen, de Breton die we de laatste
jaren vooral een bijdrage hoorden leveren aan de zevende kunst – de sterke
soundtracks van onder andere Le Fabuleuse Destin d’Amelie Poulain en Good Bye
Lenin zullen bij de jullie nog kakelvers in het geheugen liggen - maar zich ook
al liet opmerken aan de zijde van Lisa Germano en op l’Absent Friends, het heel
straffe laatste album van Neil Hannons Divine Comedy.
De combinatie van een vervaardiger van de fijnste filmmelodieën en één van de
meest essentiële songschrijfsters moét wel voor vonken zorgen, hoor ik jullie
denken. Tiersen laat zich op dit titelloze, in een maagdelijk witte verpakking
gestoken album echter van een geheel andere kant zien. Van de
Montmartre-deuntjes die op de OST van Le Fabuleuse Destin d’Amelie Poulain nog
de scepter zwaaiden, is hier niet veel terug te vinden. In de plaats stelt de
Fransoos zijn haarscherp gevoel voor instrumentatie en arrangementen geheel ter
beschikking van zijn – waarschijnlijk éénmalige – partner, een Shannon Wright
die zich maar niet kan losrukken uit een maalstroom van ellende. Tiersen werpt
zich op dit album dan ook nadrukkelijk op als de opvolger van collega Michael
Nyman, met wie hij vaak tot in den treuren wordt vergeleken. De vergelijking
gaat hier wel degelijk op: enkele van de nummers ademen – mede dankzij een
omnipresente piano – hetzelfde dramatische sfeertje uit als Nymans soundtrack
voor ‘The Piano’, met dat verschil dat de tragiek nog eens wordt versterkt door
de aanwezigheid van Wright, die zich fluisterend, jankend en lamenterend afzet
tegen Tiersens vaak adembenemende sfeerpanelen.
Vrolijk wordt deze samenwerking dan ook nooit: zelfs tijdens ‘Dragonfly’, waarin
zuchtende accordeons even een valse triste proberen te openen, blijft
Wright onbewogen voor Tiersens subtiele uitnodiging en zet ze haar klaagzang
zonder omzien voort. Ook muzikaal drukt de trieste sirene
gewoon haar eigen stempel op de nummers. Zo zijn ‘Dried Sea’ – je vindt
werkelijk geen enkel sprankeltje hoop in het terneerdrukkende universum van de
Amerikaanse – en ‘While You Sleep’ (een indrukwekkende tirade tegen een
slapende, bedrieglijke minnaar) vooral ritmisch en door een zwaar op de sound
wegende gitaar verlengstukken van Over The Sun en blijft Tiersens inbreng
beperkt tot krijsende, gefrustreerde strijkers.
Dit is allesbehalve een makkelijk verteerbare brok, en net daarom waarschijnlijk
niet geschikt voor mensen die aan het beluisteren van een plaat vooral een goed
gevoel willen overhouden. Neen, dit album is eerder bedoeld voor hen die zich
tijdens de donkerste dagen van het jaar het liefst voor het (open) haardvuur
nestelen, in de hoop vat te krijgen op de duisternis die hen omringt. Maar qua
uitvoering en vooral intensiteit is dit een werkstuk dat niet alleen onder je
huid kruipt, maar eveneens overdag zijn sporen nalaat, wanneer een schuwe
herfstzon zich eventjes laat opmerken. Indrukwekkend en voldoende voor een
blijvende brok in de keel.
8 december 2004